Otwarta roadmapa. Wisienka na torcie Produktu

Roadmapa to plan działania dotyczący tego, jak produkt (lub dane rozwiązanie) będzie ewoluować w czasie. Sama w sobie jest artefaktem żywym, co oznacza, że będzie zmieniała się w czasie, odpowiadając na potrzeby środowiska, czyli na potrzeby interesariuszy, użytkowników a także na działania rynku/konkurencji. 

---

Najczęściej narzędzie to służy wewnątrz organizacji np. dla zespołu deweloperskiego czy sprzedażowego dając wiele korzyści – przede wszystkim kontekst rozwoju. 

Otwarcie się na świat 

Jakiś czas temu, zajmowałam się badaniem tematyki roadmap. Ciekawił mnie w szczególności aspekt „otwarcia się na świat”, czyli zaprezentowania planu rozwoju dla szerszego grona odbiorców, publicznie, a nie tylko wewnątrz organizacji. Udało mi się zankietować ponad 100 osób odpowiedzialnych za rozwój produktu i na pytanie: 

“Do you share your product roadmap publicly with customers?”
(„Czy upubliczniacie roadmapę produktu dla Klientów?”) 

wyniki uplasowały się następująco: 

Zaledwie 31% respondentów (33 osoby) prezentuje roadmapę rozwoju produktu na zewnątrz organizacji. Pozostali – 73 osoby – zaprzeczyli praktykowania takiego podejścia. 

Przyznam, że podczas badania miło zaskoczyłam się burzliwą dyskusją z uzasadnieniem swoich decyzji, a sam jej wynik wcale mnie nie zdziwił. 

Obawy 

W komentarzach naprzemiennie występowały dwie obawy: działania konkurencji oraz presja. 

Udostępniając roadmapę na zewnątrz dzielimy się nią nie tylko z naszymi Klientami czy użytkownikami. Dostęp do niej ma każdy – również konkurencja, dla której udostępnione w artefakcie informacje pozwolą na śledzenie naszych działań i ewentualne reagowanie. 

Poczucie zobowiązania się i ewentualnych konsekwencji z niewywiązania się z „obietnic” było wskazywane jako czynniki wywołujące presję. Obawa przed tym, że zostanie zakomunikowane coś, czego nie uda się zrealizować i jaki będzie odbiór tego przez otoczenie jest na tyle duża, że staje się wręcz blokerem nie do przejścia. 

Szanse i zalety 

Organizacja, która decyduje się na otwarcie roadmapy pokazuje swoją dojrzałość, co bezpośrednio wpływa na postrzeganie jej przez otoczenie jako pewnego siebie lidera i prekursora w danym obszarze. Dodatkowo udostępniony plan daje poczucie świadomego i przemyślanego kierunku rozwoju, a także pokazuje, że słuchamy otoczenia i dostosowujemy się do panujących potrzeb czy trendów. 

Transparentność w tym obszarze buduje zaufanie wśród odbiorców oraz wspiera procesy samoobsługi, co potencjalnie może mieć wpływ na wyniki sprzedażowe. Widząc plan rozwoju potencjalni kupujący mogą utwierdzić się w przekonaniu, że nasz produkt jest odpowiedni i podejmować decyzje zakupowe nie tylko bazując na aktualnym zakresie funkcjonalności, ale także na funkcjonalnościach które niebawem się pojawią. Dodatkowo udostępnione treści roadmapy na stronie produktu lub organizacji mogą posłużyć jako dodatkowe źródło wspierające lepsze pozycjonowanie się marki w sieci.

Udostępniona roadmapa produktu angażuje odbiorców i może budować poczucie „współtworzenia” rozwiązania. Widząc jakie są plany rozwojowe uaktywnia się twórcze myślenie, być może pojawią pytania na zasadzie: „Dlaczego tak? Przecież lepiej byłoby zrealizować teraz funkcjonalność X”. Często spotykane są formularze z możliwością zgłoszenia swojego pomysłu. Prosząc przy okazji o podanie adresu e-mail, taki formularz może stać się źródłem leadów sprzedażowych, a więc wspierać sprzedaż w realizacji swoich celów. Taki feedback jest na miarę złota i dobrze przeanalizowany idealnie posłuży projektowaniu produktu spełniającego oczekiwania środowiska. Jest świetnym źródłem informacji do Product Discovery.

7 wskazówek tworzenia otwartej roadmapy

Wskazówka 1: Decyzja

Przede wszystkim należy zacząć od tego czy na pewno chcemy otworzyć się na świat. Sprawdzić, czy czas i miejsce, w którym aktualnie znajduje się organizacja są sprzyjające, bowiem proces tworzenia i utrzymywania otwartej roadmapy wymagać będzie pewnych nakładów pracy. Czy na liście priorytetów znajdzie się na nią miejsce? Czy wynikające z niej korzyści są na tyle duże, że warto skupić się właśnie teraz na jej realizacji? W podjęciu decyzji przyda się np. technika SWOT, dzięki której przeanalizujemy mocne i słabe strony a także szanse oraz zagrożenia wynikające z wejścia w projekt „otwarta roadmapa”.

Wskazówka 2: Otwarta roadmapa ≠ roadmapa wewnętrzna Organizacji

Muszę wyraźnie zaznaczyć – otwarta roadmapa nie powinna być tą samą roadmapą co roadmapa przeznaczona na wewnętrzne potrzeby organizacji. Powinna być odpowiednio dostosowana do jej odbiorców i uwzględniać kontekst pozwalający na lepsze zrozumienie kierunku rozwoju. Dzięki temu, możemy pokazywać światu wyłącznie to co chcemy, redukując zagrożenia związane z działaniami konkurencji czy poczuciem presji, o których wspominałam wyżej.

Wskazówka 3: Stwórz plan

Kiedy już zdecydujemy się na publikowanie otwartej roadmapy musimy stworzyć plan działania w tym tym obszarze i odpowiedzieć sobie na kilka ważnych pytań:

1. Jakie narzędzie posłuży nam do tworzenia otwartej roadmapy? Na rynku są dostępne gotowe, dedykowane rozwiązania (np. Productboard) ale równie dobrze można siłami wewnętrznego zespołu IT utworzyć dodatkową zakładkę na stronie firmy/produktu.
2. Jak będzie wyglądał proces zmian zawartości roadmapy? Należy się zastanowić kto i jakim trybem będzie wybierał elementy, które znajdą się na roadmapie. Czy dział produktu będzie dostarczał roboczy kontent do działu marketingu aby ten przygotował docelowe teksty? Kto będzie zajmował się zarządzaniem treścią i z jaką częstotliwością?

Wskazówka 4: Zawarte informacje

Jako, że „Otwarta roadmapa ≠ roadmapa wewnętrzna Organizacji” możemy pozwolić sobie na dowolność zawartych informacji zarówno na poziomie doboru elementów roadmapy, jak i opisu tych elementów. Opisuj funkcjonalności językiem korzyści, odpowiednio dopasowanym do odbiorców. Pisz na tyle ogólnie aby w razie ewentualnych zmian co do działania funkcjonalności móc dalej spełnić określony cel.

Wskazówka 5: Wyłącznie „pewniaki”

Do roadmapy otwartej dodawaj tylko te elementy, które są w 100% pewne. Pamiętaj, że odbiorcy niezależnie od ich stopnia świadomości z zakresu zarządzania produktem będą traktować taką informację jako pewną formę deklaracji. Aby uniknąć poczucia rozgoryczenia czy żalu zadbaj o to, aby na otwartej roadmapie znalazły się wyłącznie te elementy, których realizacji jesteś pewien.

Wskazówka 6: Uważaj na timeline

Patrząc na otwarte roadmapy¹ można zauważyć, że nie ma reguły: niektóre organizacje podają terminy w oparciu o konkretne daty wdrożeń, inne w oparciu o kwartały, jeszcze inne – nie podają terminów w ogóle. Ja jestem zwolennikiem tej trzeciej opcji. Osobiście uważam, że najbezpieczniejsze jest stworzenie sekcji „Oczekujące”, „W trakcie realizacji”, „Zrealizowane” i to właśnie na nich operować. Unikniemy wówczas poczucia presji ze środowiska.

Wskazówka 7: Wspierające funkcjonalności

Opcjonalnie, w celu wspierania Product Discovery i lepszego poznania potrzeb odbiorców, warto z poziomu roadmapy dać możliwość użytkownikowi zostawienia swojego pomysłu, skomentowania dodanych elementów czy głosowania na kolejne funkcjonalności (np. dodając dodatkową sekcję „Pomysły”). Tutaj warto pamiętać o uaktualnianiu procesu prowadzenia roadmapy między innymi o kwestie związane z moderowaniem pomysłów oraz komunikacją z pomysłodawcami.

Podsumowanie

Otwarta roadmapa jest wisienką na torcie każdego produktu. Pokazuje dojrzałość organizacji, pewność planowania oraz podejmowanych działań. Oprócz wsparcia Product Discovery staje się również doskonałym narzędziem dla Marketingu oraz Sprzedaży. Transparentność jest niezwykle pożądaną cechą, coraz więcej osób jest jej świadomym. Dostrzegając ją, ma się poczucie bezpieczeństwa, uczciwości, traktowania „jak równy z równym”. 

Korzyści jest zdecydowanie więcej niż możliwych strat a obawy, i wynikające z nich skutki, można zredukować stosując się między innymi do moich wskazówek. 

---

1. Przykłady firm/produktów z publiczną roadmapą: Microsoft 365, Hotjar, Recruitee, Postman