Samoświadomość – pierwszy krok do skutecznego przywództwa

W artykule Self-Awareness Can Help Leaders More Than an MBA Can, którego autorami są Rasmus Hougaard, Jacqueline Carter I Marissa Afton 1) czytamy:

„Około 40% prezesów posiada tytuł MBA. Jednak wiele badań na dużą skalę wykazało, że przywództwo oparte na wiedzy wyniesionej ze studiów MBA nie zawsze wystarcza do osiągnięcia długoterminowych wyników finansowych i kulturowych, a często wręcz szkodzi produktywności organizacji. Kierowanie się teoriami biznesowymi nie jest wystarczające, gdyż liderzy muszą przekonać innych do swojej wizji oraz sprawić, by czuli się oni komfortowo w obliczu zmian. Co więcej, muszą to robić w autentyczny sposób.“

---

Bill George, profesor przywództwa w Harvard Business School i były CEO firmy Medtronic, twierdzi, że to samoświadomość jest punktem wyjścia do skutecznego przywództwa. Samoświadomość to umiejętność bycia świadomym swoich myśli, emocji i wartości w danym momencie. Dzięki niej możemy kierować sobą z autentycznością i integralnością, co pozwala lepiej przewodzić zarówno zespołom, jak i organizacjom.

Mimo że większość ludzi uważa, że są samoświadomi, tylko 10%-15% badanych osób faktycznie spełnia te kryteria 2). Badacze zaproponowali dwa główne wyjaśnienia tego zjawiska. Po pierwsze, liderzy wyższego szczebla mają mniej osób nad sobą, które mogą udzielić szczerej informacji zwrotnej. Po drugie, im większą władzę sprawuje lider, tym mniej komfortowo ludzie czują się, przekazując mu konstruktywne informacje zwrotne, obawiając się, że zaszkodzi to ich karierze. 

Skąd więc czerpać informacje o sobie?

Do dyspozycji mamy szeroki wachlarz źródeł wiedzy o sobie. Począwszy od rozmowy z bliską osobą, poprzez obserwację codziennych i sporadycznych opinii i sygnałów z otoczenia, analizę swojego doświadczenia, testy, coaching i mentoring, assessment center, a na autorefleksji skończywszy. W tym artykule podzielę się pięcioma praktykami, które pomogą ci zwiększyć samoświadomość.

1. Prowadź dziennik

Spisywanie swoich historii to sposób na doskonalenie siebie poprzez refleksję. Ta prosta, codzienna czynność poprawi komunikację, rozwinie samoświadomość i wzmocni pewność siebie.

O czym pisać?

• Co się stało od ostatniego wpisu? 

• O jakich wydarzeniach chcesz pomyśleć? 

• Czego się nauczyłeś? 

• Jakie małe sukcesy osiągnąłeś? 

• Jakie postępy poczyniłeś w realizacji głównych celów? 

• Jakie 3-5 dobrych rzeczy się wydarzyło? 

• Za co jesteś wdzięczny? 

• Jak się teraz czujesz? 

Wskazówki

• Po prostu pozwól słowom płynąć. 

• Bądź szczery. 

• Skorzystaj z restrukturyzacji poznawczej, aby pokonać negatywne myśli. 

• Skup się zarówno na pozytywnych, jak i negatywnych zdarzeniach.

Restrukturyzacja poznawcza jest techniką pomagającą zrozumieć negatywne uczucia i nastrój oraz podważyć niewłaściwe „wyuczone przekonania”, które mogą się za nimi kryć.

2. Odkryj swoją hierarchię wartości

Wartości to świadomie zdefiniowane standardy dotyczące tego, co uważamy za dobre lub złe, gorsze, lepsze lub najlepsze. Są to trwałe przekonania, które świadomie wybieramy dla siebie, jako wytyczne w życiu i pracy. Świadomość własnych wartości daje siłę do autentycznego życia i podejmowania decyzji zgodnych z tym, co uważamy za naprawdę ważne w głębi serca.

Ćwiczenie (Kouzes-Posner)

• Podziel karty wartości na trzy stosy lub skorzystaj z listy wartości, którą znajdziesz w naszym Narzędziowniku 3).
  • Wartości, które są dla ciebie niezwykle ważne;
  • Wartości, które są dla ciebie umiarkowanie ważne;
  • Wartości, które nie są dla Ciebie ważne.

• Odrzuć umiarkowanie ważne i nieważne karty.
  • Przejrzyj jeszcze raz niezwykle ważne karty;
  • Wybierz 10 najważniejszych kart i odrzuć resztę.

• Z 10 najlepszych… wybierz 5!
  • Zapisz 5 najważniejszych wartości i krótko opisz, co każda z nich dla ciebie oznacza.

Teraz sprawdź prawdziwość wartości, które właśnie podałeś, używając dwóch pytań:

• Na co wydajesz swoje pieniądze?
• Jak spędzasz swój czas?

Dzięki tym dwóm pytaniom określisz, czy wartości, które deklarujesz, są wartościami, które w pełni funkcjonują w twoim życiu.

3. Poznaj swoje mocne strony

Korzystanie ze swoich mocnych stron na co dzień poprawia samopoczucie, zwiększa poczucie własnej wartości i rozwija dobrostan.

Talenty Gallupa

Test Gallupa to popularna nazwa psychometrycznego narzędzia badawczego CliftonStrengths, dawniej zwanego StrengthsFinder, stworzonego przez Donalda Cliftona w Instytucie Gallupa. Narzędzie umożliwia ocenę natężenia 34 cech zwanych talentami, z których 5 jest dominujących. Talent rozumiany jest jako naturalny wzorzec myślenia, odczuwania i działania, który może zostać produktywnie wykorzystany.

Siły charakteru

Koncepcja 24 sił charakteru została opracowana przez Martina Seligmana i Chrisa Petersona, opierając się na wartościach moralnych cenionych w różnych kulturach, systemach filozoficznych i religiach na całym świecie, takich jak buddyzm, chrześcijaństwo, filozofia grecka, hinduizm, islam, judaizm, konfucjanizm oraz taoizm. Siły charakteru sprzyjają rozwojowi osobistemu i dobrostanowi, a ich wykorzystanie nie wywołuje negatywnych skutków dla innych ludzi. Siły, które są najsilniej rozwinięte u danej osoby, nazywa się siłami sygnaturowymi. Ich stosowanie daje poczucie autentyczności oraz wywołuje podekscytowanie i poczucie ożywienia. Wyróżniono sześć głównych cnót: mądrość, odwagę, humanitarność, sprawiedliwość, umiar i transcendencję, w ramach których zgrupowano 24 siły charakteru 4). 

4. Praktykuj uważność

Według Ellen Langer uważność to proces aktywnego dostrzegania nowych rzeczy, inaczej życie chwilą obecną, dzięki czemu stajemy się wrażliwsi na kontekst i perspektywę. I wcale nie jest to proces energochłonny, wręcz przeciwnie dodaje energii. Co tak naprawdę nas stresuje to bezmyślne osądzanie innych i zamartwianie się, że nie będziemy w stanie rozwiązać problemów, które staną na naszej drodze.

Dziś nie uporamy się z problemami stosując wczorajsze rozwiązania. Dlatego tak ważne jest poznanie siebie, swoich wartości, przekonań i talentów, gdyż to, co zadziało u kolegi, niekoniecznie sprawdzi się u ciebie. A to co wczoraj było najlepszym rozwiązaniem, dziś może już nim nie być. Wyłączając autopilota, zauważysz inne, nowe rzeczy. Reguły, rutyny i cele niech staną się wyłącznie twoim przewodnikiem. Nie trzymaj się ich sztywno, obserwuj otoczenie i je zwinnie adaptuj.

5. Znajdź czas na autorefleksję

Pomyśl, ile czasu swojego dnia poświęcasz na każdy z czterech poniższych obszarów, a następnie odpowiedz na poniższe pytania. Wykonuj to ćwiczenie regularnie, minimum raz na pół roku.

1. Ja

Jak dbasz o ciało? Weź pod uwagę SEN/POŻYWIENIE/RUCH. Jak dbasz o umysł? Ile czasu poświęcasz na aktywność umysłu w innych obszarach niż praca? Czy masz czas na reset umysłu? Czy masz jakąś pasję intelektualną? Jak dbasz o ducha? Jakie są twoje wartości? Jakie zachowania je wspierają? Czy żyjesz w zgodzie z nimi? 

2. Praca

Jaki jest twój cel pracy w tej firmie, na tym stanowisku? Czy budujesz katedrę, rzeźbisz, czy zarabiasz pieniądze?

3. Społeczność

Jaka jest twoja relacja ze swoim miastem/dzielnicą/wsią? Ile czasu poświęcasz na działania społeczne (CSR, działalność w stowarzyszeniu/fundacji)? Jakie są to działania? Jeśli mało jest takich działań zastanów się, co możesz zrobić, żeby to zmienić. Rozejrzyj się wokół i poszukaj możliwości, zapytaj znajomych, w co mógłbyś się zaangażować.

3. Rodzina/przyjaciele

Ile czasu poświęcasz rodzinie i przyjaciołom? Jak wartościowy jest to czas? Czy chciałbyś coś zmienić? Jeśli tak to co?

Ostatnia myśl

Bądź otwarty. Bądź ciekawy. I kwestionuj swoje założenia.

Bibliografia

1) https://hbr.org/2018/01/self-awareness-can-help-leaders-more-than-an-mba-can

2) https://hbr.org/2018/01/what-self-awareness-really-is-and-how-to-cultivate-it

3) Wejdź na stronę www.agilepmo.pl, zapisz się na newsletter i korzystaj z Narzędziownika, w którym znajdziesz sporo narzędzi i praktyk

4) https://barbaramroz.pl/sily-sygnaturowe/