Obserwujemy ciągle przyspieszającą dynamikę zmian na rynku w zakresie metod pracy i technologii. Wejście Agile w IT zmieniło sposób organizacji zespołu, pojawienie się AI zmienia metody pracy. Najpierw kierownik projektu miał zdobyć certyfikat PMP (lub odpowiednik), później w niektórych branżach miał się przerzucić na SCRUM, AgilePM, SAFe, DevOps, a teraz jeszcze warto, aby kierownik projektu poznał metodykę prowadzenia projektów hybrydowych i projektów sztucznej inteligencji (AI). Co chwila pojawia się nowe podejście! Czy w takiej sytuacji warto inwestować swój czas w zdobywanie certyfikacji z zarządzania projektami? Spróbuję odpowiedzieć na to pytanie na przykładzie certyfikatu PMP.
Certyfikacja Project Management Professional (PMP)
Certyfikacja Project Management Professional (PMP) została przygotowana dla osób, które przy wykształceniu wyższym posiadają 3 lata doświadczeń w zarządzaniu projektami. Do analizy może być wzięte doświadczenie z 8 ostatnich lat. Dodatkowym wymogiem jest potwierdzenie przejścia szkoleń z zarządzania projektami w wymiarze 35 godzin. Warto zaznaczyć, że mniej istotne jest tutaj formalne stanowisko, ale liczy się potwierdzenie stosowania metod zarządczych w ramach zarządzanego zespołu. I tutaj mój ulubiony przykład: koordynator trzeciej fazy badań klinicznych prowadzonych w Polsce stwierdził, że on chyba nie spełnia wymagań niezbędnych do certyfikacji PMP, bo przy produkcji nowego leku kierownik projektu jest dla całości przedsięwzięcia i znajduje się on w USA. W praktyce okazało się, że faza tego projektu koordynowana przez osobę z Polski trwała ponad 2 lata, pochłaniała miliony złotych i wymagała nie tylko koordynacji wewnętrznego zespołu, ale również współpracy z wieloma dostawcami. Jak najbardziej takie doświadczenie jest kwalifikowane jako doświadczenie w zarządzaniu projektami. Co więcej PMI® nie wymaga sukcesu projektowego, stosowania PMBOK’a, czy dobrze wdrożonego produktu, liczy się obycie z sytuacjami projektowymi i założenie, że z czasem wyciągniemy w końcu wnioski.
Certyfikacja vs. Doświadczenie
Czy w takim razie osoba posiadająca 3 lata doświadczenia powinna od razu ubiegać się o certyfikację? Odpowiedź brzmi: tak! Doświadczenia własne, wielu kierowników projektów oraz raporty PMI® potwierdzają tę odpowiedź. Badania w 21 krajach pokazały, że osoba posiadająca certyfikację zarabia średnio 33% więcej! Ponad milion ludzi na świecie posiada tytuł PMP, więc mówimy o pewnym standardzie na rynku. Tego typu certyfikacja jest trochę traktowana jak licencja zawodowa i pomimo tego, że nie jest obowiązkowa to jednak potwierdza dopięcie ważnego elementu naszej profesji. Czy certyfikacja daje pewność, że kierownik projektu jest dobry i skutecznie poprowadzi projekt? NIE, ale pracodawcy traktują to jako element zwiększenia prawdopodobieństwa sukcesu, szczególnie dla ludzi, którzy mają 1-6 lat doświadczeń i ciężko czasami zweryfikować ścieżkę sukcesów i porażek ich projektów.
Czy osoby mające wiele doświadczeń (7-10+ lat) powinny uzupełniać swoje CV poprzez dodanie tam certyfikatu? Tutaj bardzo często powinna być to indywidualna decyzja, ponieważ główną rolę odgrywa w tym momencie doświadczenie: typy i skala prowadzonych projektów, opinia od sponsorów projektów czy „ z rynku”. Ale też chciałbym zwrócić uwagę na sytuacje, gdzie certyfikacja jest po prostu konieczna. Na przykład osoba z dużym doświadczeniem zawodowym aplikowała do prowadzenia projektów budowy zakładów produkcyjnych. Na szali ogromna pensja i perspektywa kolejnego, dużego projektu. Niestety, na ostatnim etapie przy dwóch równo ocenionych osobach zdecydował… certyfikat.
Spotykam osoby bardzo przeciwne certyfikacji, zawsze znajdą się „antysystemowcy” i oni również w wielu aspektach mają rację, ale pojawia się pytanie, czy chcemy tracić wiele okazji tylko dlatego, że chcemy walczyć z „systemem”? Cały czas spotykam kierowników projektów, bardzo doświadczone osoby, które są ekspertami w swoich firmach, ale niestety dalej mają luki w swojej profesji i uważam, że dobre zrozumienie wszystkich aspektów zarządzania projektami pomogłoby również im uniknąć pewnych błędów. Certyfikacja zmusza nas do poukładania sobie całego obszaru.
Warto również zauważyć, że zakres certyfikacji się zmienia i jest aktualizowany przed dostawców certyfikatów. Na przykładzie PMP, zawartość egzaminu została zaktualizowana i zostały do niej dodane pytania z obszaru np. Agile czy hybrydowego zarządzania projektami. Mając rozpoznawany certyfikat mamy większą gwarancję, że będzie dostosowany do aktualnych technik i metod stosowanych na rynku.
Oczywiście rynek certyfikacji jest bardzo atrakcyjny, dlatego kilka razy w tygodniu otrzymuję oferty dołączenia do nowego „Instytutu”, który specjalizuje się w gorącym temacie. Bardzo często są to produkty niesprawdzone, utworzone szybko i jeszcze firma zaniża próg zdawalności, aby mieć na początek jak najwięcej nowych wyznawców. Inwestowanie czasu i pieniędzy w takiego nowego gracza może po prostu się nie zwrócić.
Kluczowe pytania przed podjęciem decyzji o certyfikacji
Jak w takim razie odpowiedzieć sobie na pytanie: Czy ja potrzebuję certyfikacji i czy warto poświęcić czas na jej zdanie?
- Po pierwsze – warto zobaczyć jako wygląda standard w danej branży i danym typie projektów. Czy certyfikacja jest wymagana w ofertach pracy? Czy kierownicy projektów w danym sektorze posiadają certyfikację i jaką? Mogę tutaj pokazać przykład różnego podejścia w sektorze budowlanym i IT. W pierwszym o wiele mniej jest osób z certyfikacją, a jeżeli już kierownik projektu ją posiada to jego średnia wieku i doświadczenia jest o wiele wyższa niż w IT. Natomiast w sektorze IT certyfikat jest pożądany, co powoduje, że ogromna liczba kierowników projektów, jeśli tylko ma minimum wymaganego doświadczenia, ubiega się o certyfikat.
- Jak wyglądają moje plany zawodowe? Czy planuję zmienić pracę, zmienić typ prowadzonych projektów? Im bardziej dynamiczna sytuacja, tym bardziej kierownik projektu powinien mieć certyfikat. I tutaj osoby nie tylko decydują się na certyfikację, aby mieć lepsze CV, ale również robią to, aby zamknąć pewien etap w swoim życiu i móc łatwiej do niego wrócić. Po 4 latach przerwy i nie zajmowania się projektami usprawnieniowymi z wykorzystaniem Six Sigma, firma zewnętrzna od razu uznała, że szybko jestem w stanie wrócić do tematu, kiedy zobaczyła certyfikację Six Sigma Black Belt (wcześniejsze pokazywanie doświadczeń i omawianie projektów przeciągało się i dopiero pokazanie certyfikatu rozwiało wszelkie wątpliwości).
- Czy planuję awans w hierarchii prowadzonych projektów? Czy chcę realizować coraz bardziej skomplikowane projekty w firmie/ projekty strategiczne? Certyfikacja pozwala się wyróżnić i przedstawić. Sam nawet uzyskałem podwyżkę do zdobyciu certyfikacji PMP.
- Jak wyglądają rankingi branżowe i opinie osób? Które certyfikacje są pożądane i robią różnice na rynku i u pracodawców?
Tych, którzy nie chcą poszukiwać odpowiedzi na w/w pytania w chacie GPT, zapraszam do kontaktu – z chęcią podpowiem.
Co jeszcze powinniśmy zrobić, aby ostatecznie podjąć decyzję o certyfikacji? Bardzo dokładnie sprawdzić wymagania i poznać specyfikę egzaminu. Sam PMI dostarcza specyfikację PMP Examination Content Outline, która definiuje bardzo precyzyjnie obszary wiedzy wymagane na egzaminie oraz szczegółowe praktyki i techniki, które kierownik projektu musi znać, aby mógł sprawnie odpowiadać na pytania egzaminacyjne.
Czy to dobry moment na certyfikację?
Czy warto w dzisiejszych czasach robić certyfikację? Cały czas tak! A nawet powiem inaczej – więcej czasu wolnego w okresie pandemii, ale też większe zagrożenie dla mojego miejsca pracy (pandemia, wojny, nowa technologia) oraz otwarcie świata pracodawców na pracę zdalną, a tym samym uzyskanie dostępu do specjalistów z całego świata spowodował ogromny przyrost ludzi, którzy w ostatnich latach zdobywają certyfikację. Chcemy się wyróżnić lub po prostu nie chcemy zostać w tyle. Oczywiście musimy się upewnić, że wybieramy instytucję sprawdzoną, która za 5 lat dalej będzie na rynku i która dalej będzie rozwijać i dbać o wartość waszego certyfikatu.
A kiedy warto ubiegać się o certyfikację? Najlepiej jak najszybciej, kiedy tylko spełnia się wymagania danego programu certyfikacyjnego. Szczególnie na początku waszej drogi w danej roli warto uporządkować całościowo swoją wiedzę i dodatkowo zyskać przewagę w CV. Jaki certyfikat Ty zrobisz w tym roku?
Ekspert w zakresie zarządzania projektami, portfelem projektów i PMO. Specjalizuje się w obszarze usprawnień organizacji poprzez wdrożenie zarządzania portfelem projektów i PMO oraz w obszarze rozwoju kierowników projektów. Od 2003 roku związany z PMI®, gdzie pełnił m.in. funkcję Prezesa Oddziału Polskiego. Z centralą PMI® w USA związany od 2010 roku – obecnie pracuje w Komitecie do Spraw Certyfikacji (CIT). Od 2010 roku prezes firmy WHITECOM Project Experience specjalizującej się w szkoleniach, ustawianiu PMO oraz zarządzaniu projektami i portfelem projektów. Współautor książki PMO. Praktyka zarządzania projektami i portfelem projektów w organizacji.