Od momentu, kiedy spisany został Manifest Agile, mijają 23 lata. Jego autorzy mają obecnie między 60 a 80 lat i niewątpliwie ich praca dała przełom wszechobecnym zwinnym transformacjom mającym miejsce ostatnie dwie dekady. Manifest dał podstawę wielu zwinnym ramom postępowania, które na dobre zakorzeniły się w naszej pracy. Jednakże świat się ciągle zmienia, klienci oczekują stabilnych i bezpiecznych, ale też innowacyjnych rozwiązań. Tymczasem rynek wyhamowuje, na co wpływ mają globalne czynniki. Zaczynamy zastanawiać się, czy agile daje nam to, czego dzisiejszy świat od nas oczekuje. Nowe pokolenia zaczynają pracę i ich podejście zaczyna zmieniać również to, w jaki sposób na co dzień funkcjonujemy. Mając to wszystko na uwadze, zastanówmy się, dokąd zmierza agile. Czy trafi na tę samą półkę co Lean Six Sigma, które swoje lata świetności ma już za sobą, czy pojawi się coś nowego, tak jak częściowo wyparte zostało podejście kaskadowe (ang. ‘waterfall’) przez zwinność?
Zadowolenie spada
Ostatni raport State of Agile z 2023 roku pokazuje, że rośnie procent organizacji, w których używanie zwinnych praktyk jest coraz mniej satysfakcjonujące. Nadal oczekujemy szybkiego tempa w dostarczaniu, zadowolenia klientów z jakości oferowanych Fot. stock.adobe.com odnotowały niechlubny wzrost w niezadowoleniu ze wdrażania rozwiązań, a równocześnie chcemy mieć jak najniższy koszt i jak najwyższy zwrot z poniesionej inwestycji. To naturalne, że w dobie rosnącej konkurencyjności i globalnych kryzysów, musimy szybko podejmować jak najtrafniejsze decyzje. Dlaczego jednak agile odnotowuje spadki w zadowoleniu przez praktyków? Przyjrzyjmy się wykresowi (Rys. 1) ze wspomnianego wyżej raportu.
Rys 1. Pytanie z raportu State of Agile 2023 na temat satysfakcji z wdrażania praktyk zwinnych. Fioletowe to odpowiedzi z 2022 r., a pomarańczowe to odpowiedzi w 2023 r.
Źródło: 17th State of Agile Report
Jak możemy zauważyć, w 2023 roku wzrost odnotowały odpowiedzi ankietowanych, którzy wskazują na niezadowolenie – z czego brak całkowitej satysfakcji podskoczył aż o 11 punktów procentowych, przy jednoczesnym wyraźnym spadku wśród osób zadowolonych – nadal jest to jednak silna grupa, równa 60%. Co jest przyczyną takich wyników, które w ciągu jednego roku odnotowały niechlubny wzrost w niezadowoleniu ze wdrażania zwinności? Respondenci wskazali dwa główne czynniki takiej sytuacji. Po pierwsze, blisko połowa wskazała niechęć do zmian, a blisko 40% wskazuje również brak aktywnego zaangażowania liderów w organizacjach. I tu należy szukać przyczyny tej sytuacji. Presja czasu, szybkie, czasami nietrafione decyzje i ogólna sytuacja ekonomiczna z pewnością powodują, że boimy się zmian, a to na nich opiera się w dużej mierze cała idea agile. Mamy zatem wyzwania w obszarze przywództwa i tu musimy się zastanowić, czego nam jeszcze brakuje. Bo z jednej strony praktykujemy już długo, ale jak się okazuje wsparcia ciągle za mało. Szukałabym przyczyn w obecnej sytuacji na świecie. O wiele łatwiej jest nam się rozwijać i wspierać zespoły, gdy idzie nam dobrze, a gdy sytuacja ulega pogorszeniu, sami musimy często pracować pod presją. Tutaj pojawia się pytanie – czy potrafimy nadal być autentycznymi liderami, czy wiemy jakiego wsparcia oczekują od nas współpracownicy i czy faktycznie je dajemy? Ta ankieta mówi nam wyraźnie, że jest jakiś problem. Przy czym musimy szukać sami i z pewnością obrać nowy kierunek, lub usprawnić to, co na ten moment jest nam i naszym zespołom potrzebne.
Rosnąca świadomość i dojrzałość
Wraz ze zdobytym doświadczeniem, rośnie nasza świadomość i dojrzałość, a tym samym także oczekiwania. Zwinność i jej dobre praktyki pokazały nam, jak można dobrze pracować, stosując je świadomie i ulepszając na własne potrzeby – w wielu miejscach zaczęliśmy osiągać coraz to lepsze rezultaty. I na pewno jest to powód do dumy i zadowolenia, jednak my chcemy jeszcze lepiej, więcej, szybciej, i tu powoli zaczynają się schody. Eksperymentujemy z różnymi metodami, poszukujemy jeszcze wydajniejszych sposobów pracy i to również zasługuje na docenienie. Jednakże o naszej dojrzałości świadczyć może to, że umiemy powiedzieć: „Stop! Jest dobrze – pielęgnujmy to, co wypracowaliśmy i nie zmarnujmy tego”. Może nie warto szukać nowych za sad, a czerpać z tego co już dobrze znamy i w czym osiągnęliśmy dojrzałość.
Zweryfikujmy oczekiwania i nie panikujmy. Strach zawsze jest złym doradcą, więc może nie trzeba zmieniać kierunku naszej organizacji i wycofywać się z tego, co już dobrze funkcjonuje. Dajemy sobie czas na przetrwanie gorszego momentu, zastanówmy się nad przyszłością naszej organizacji i pomyślmy nad długoterminową perspektywą. Refleksja nad Agile Manifesto oraz szczera retrospektywa, gdzie jesteśmy, z pewnością nam w tym może pomóc.
Boom na skalowanie
Zwinność z nami zostanie, będziemy z niej czerpać, ale coraz częściej zaczniemy sięgać do własnych dobrych praktyk i tego, co sprawdza się w naszej organizacji i zespołach. Inspiracją nadal będą gotowe, mniej lub bardziej popularne frameworki (tłum. ramy postępowania). Patrząc na wspomniany raport z 2023 r. o stanie zwinności w organizacjach, coraz więcej z nas pracuje na własnych sposobach pracy, opierając się na tym, co na rynku jest dostępne. Modyfikujemy jednak i dostrajamy pracę projektową czy produktową w taki sposób, aby to dla nas było najlepsze. Na Rys. 2 prezentowany jest wynik odpowiedzi na pytanie dotyczące sposobu pracy stosowanego w organizacji w inicjatywach, które są duże i wymagają skalowania.
W ubiegłym roku po raz pierwszy do ankiety wprowadzono dwie nowe możliwości odpowiedzi, pojawiła się opcja: „własna rama postępowania w organizacji” oraz druga: „na poziomie organizacji nie mamy jednego, ustalonego podejścia”.
Łącznie na 2 te opcje zagłosowało 34% odpowiadających, co de facto pokazuje nam, że zmierzamy powoli w nowym kierunku, tj. wypracowania własnych sposobów pracy, nie narzucania konkretnych metod pracy dla wszystkich i mieszania podejść, a wszystko po to, by osiągnąć założone cele. Mnie takie podejście bardzo cieszy, bo mimo wszystko możemy inspirować się tym, co oferują nam praktycy, ale nadal w duchu zwinności wybieramy to, co naprawdę się nam sprawdzi.
Rys 2. Pytanie z raportu State of Agile 2023: jakie skalowalne ramy postępowania stosujesz w swojej organizacji?
Źródło: 17th State of Agile ReportCo z nami będzie?
Agile z pewnością nie zniknie, bo to przede wszystkim sposób myślenia, i on już niejednokrotnie udowodnił nam i naszym firmom, że jest świetnym kierunkiem do pracy z zespołami. Manifest zostanie z nami i nadal będzie wyznaczał nam kierunek współpracy z klientami. To, co z pewnością ulega już teraz zmianom, to to, jak pracujemy.
Wykorzystujemy zatem to, co rynek nam oferuje, nie kopiując, a czerpiąc to, co nam rzeczywiście jest potrzebne. Jeśli skalowanie, to zastanówmy się, czego nam brakuje, co nam się nie udaje i jaka może być tego przyczyna. Dopiero w kolejnym kroku do bierzmy dobre praktyki do swoich zespołów i organizacji.
Szukajmy także możliwości ulepszenia, wykorzystując, chociażby popularne narzędzia AI, jeszcze mocniej skupmy się na kliencie i zaczerpnijmy narzędzia i praktyki z popularnego Design Thinking. Ponadto inwestujemy czas w zbieranie własnych dobrych praktyk, co może przyczynić się do utworzenia własnego modelu dostarczania produktów i projektów. Nastawmy się także na to, że role mogą ulegać modyfikacjom, może warto rozwijać siebie w nowych, nieznanych kierunkach, które pomocne okażą się w codziennej pracy. Bądźmy otwarci i elastyczni, a era zwinności nie zniknie a tylko obierze nowy kierunek. Kierunek jeszcze mocniej zorientowany na dostarczanie.
[ENG] Leader, Agile ways of working enthusiast. Has over 10 years experience with multicultural teams. Support teams achieving their goals, delivering projects and solutions that are focused on meeting clients needs. People doing the work are priority number one for her and she does her best motivating and empowering them. PMP® & SAFe SPC® certified, trainer and designer of interactive workshop. In her free time, passionate of active forms of leisure, crime stories, baking and cooking.
[PL] Liderka, pasjonatka zwinnej pracy projektowej. Posiada ponad 10-letnie doświadczenie w pracy w zespołach wielokulturowych. Wspiera zespoły w osiąganiu celi i dostarczaniu projektów lub rozwiązań, które spełniają oczekiwania klienta. Wierzy, że w pracy na pierwszym miejscu są ludzie i to ich wspiera w dotarciu do celu. Projektuje gry i interaktywne warsztaty szkoleniowe. Akredytowany trener PMP® oraz SAFe SPC®. W wolnym czasie fanka aktywnego wypoczynku, kryminałów, pieczenia i gotowania.