Jak wiadomo, to nie płeć odpowiada za to, kto jest dobrym kierownikiem projektu. Nie sposób się nie zgodzić, że istnieją konkretne cechy odpowiadające kobiecemu, jak i męskiemu stylowi zarządzania. Już samo istnienie takich pojęć w literaturze przedmiotu naprowadza nas na to, że w przewodzeniu obie płci różnią się od siebie.
Warto zaznaczyć, że nie ma sztywnego podziału na kobiece i męskie zachowania w zarządzaniu. Istnieją jednak pewne tendencje, które w teorii są bardziej charakterystyczne dla konkretnej płci. Jaki to ma się do praktyki? W praktyce często ciężko jest wyodrębnić konkretne zachowania i porównać je pod kątem płci. Jednak co nieco na ten temat już wiemy i postaram się to w poniższym artykule przedstawić.
Królowe kompetencji miękkich
Myślę, że nie jest to specjalne odkrywcze, że w tym pozornie męskim świecie zarządzania projektami kobiety radzą sobie świetnie, a jedną z przyczyn może być szeroki wachlarz kompetencji miękkich, które posiadają.
Kobiety są zazwyczaj bardziej komunikatywne i empatyczne niż mężczyźni, a to cechy, które są niezmiernie ważne w przewodzeniu. Do tego kobieca „wrażliwość” (przez wielu postrzegana jako negatywna cecha) może sprawiać, że dostrzegą one zupełnie inne aspekty wyznaczonego zadania, a w projektach często ceni się nieszablonowość.
Inna cecha, która jest postrzegana raczej jako domena kobiet, to inteligencja emocjonalna, która odpowiada za… emocje. A dokładniej – za świadomość własnych i cudzych odczuć, a także radzenie sobie z nimi oraz wykorzystywanie ich w późniejszym działaniu. Inteligencja emocjonalna może być gamechangerem na stanowisku przywódczym. Chcesz lepiej zrozumieć zespół? Zmagasz się z konfliktami? A może pracownicy potrzebują motywacji? Odpowiedzią na to wszystko są emocje! Naucz się rozpoznawać emocje własne jak i innych, a potem regulować je tak, aby działały zbieżnie z celami grupy… Chociaż wcale nie musisz się tego uczyć – Project Managerka świetnie sobie z tym poradzi.
Męska strona zarządzania
Są także obszary, w których to mężczyźni górują. Pewnie wszyscy znamy żartobliwe powiedzenie, że „kobieta zmienną jest”. Fakty są takie, że decyzje projektowe ktoś musi podejmować, trzeba przyznać, że w teorii lub zgodnie ze stereotypami jest to uważane za zadanie bardziej „męskie”. Warto wspomnieć, że podobno kobiety podejmują decyzje bardziej demokratycznie. Natomiast mężczyźni robią to szybciej, a także są bardziej skłonni do podejmowania ryzyka. Badanie przeprowadzone przez profesora Stefana Volka na próbie ponad 50 tys. osób udowadnia, że mężczyźni dokonują bardziej ekstremalnych wyborów1. A więc podejście do ryzyka jest kolejnym obszarem, w którym to mężczyźni są bardziej skłonni do zdecydowanych kroków. I chwała im za to, bo czasem projekt tego właśnie potrzebuje.
Mężczyźni zazwyczaj mają także wyższy poziom pewności siebie niż kobiety. To cecha, którą Project Manager powinien mieć. Lider, który wie, do czego jest zdolny i wierzy we własne możliwości, to dobry lider. Jednak jest także druga strona medalu – nadmierna pewność siebie. Therese Huston w książce Jak kobiety podejmują decyzje porusza to, że kobiety potrafią unikać błędów powstałych przez nadmierną pewność siebie, a to właśnie dzięki trafniejszej samoocenie. To pokazuje, jak ważne jest – niezależnie od płci – umieć oceniać własne możliwości w sposób obiektywny.
Różne reakcje na wspólnego wroga, czyli stres
Stres dotyczy nas wszystkich, zarówno w środowisku pracowniczym jak i w związku z osobistymi sprawami. Reagujemy na niego różnie – jednym się robi zimno, a innym wręcz gorąco. Do tego dochodzi drżenie rąk, przyspieszone tętno czy trudności z koncentracją. A kluczowe znaczenie ma w tym wszystkim główny winowajca, czyli kortyzol (hormon stresu).
Najciekawsze jest jednak to, że istnieją zależności dotyczące reakcji na stres, a są one związane właśnie z płcią. Badania dowodzą, że w związku z odczuwaniem stresu i wzrostem kortyzolu we krwi mężczyźni podejmują bardziej ryzykowne rozwiązania (ale związane z większym zyskiem), a kobiety stawiają na pewność (i mniejszy zysk)2.
Zarządzanie stresem jest niezwykle ważnym elementem podejmowania jakichkolwiek przedsięwzięć. Warto wspomnieć, że nie ma jednego dobrego podejścia do ryzyka i stresu w projekcie. Czasem projekt odniesie ogromny sukces właśnie dlatego, że Project Manager zdecydował się na ryzyko, a czasem bezpieczna decyzja Project Managerki będzie zbawienna dla powodzenia projektu. I właśnie dlatego warto działać w grupie i podejmować decyzje demokratycznie.
Zagrożenie stereotypem, czyli kobieca bolączka
Szklany sufit, lepka podłoga, szklany klif… To wszystko to zjawiska, które mają negatywny wpływ na pozycję kobiet na rynku pracy. Jednym z nowszych zjawisk, które (jak się okazuje) także stanowi przeszkodę dla kobiet, jest zagrożenie stereotypem. Ale co to takiego?
Osoba zagrożona stereotypem obawia się, że jakimś swoim zachowaniem potwierdzi stereotyp, który jej dotyczy3. Najłatwiej zrozumieć to na poniższym przykładzie.
Istotne jest to, że zagrożenie stereotypem zazwyczaj najsilniej działa w pewnym otoczeniu. Może to mieć związek na przykład z liczbą kobiet i mężczyzn w danej grupie. Pewne badanie sprawdziło to na przykładzie rozwiązywania skomplikowanego testu matematycznego przez trzy osoby jednocześnie w jednym pomieszczeniu. Jakie są wyniki? Jeśli w sali były trzy kobiety, to uzyskiwały one średni wynik 70%. Natomiast kobiety wykonujące test w towarzystwie dwóch mężczyzn uzyskały średnio 58%. Co ciekawe, mężczyźni osiągali średnio 67% niezależnie od tego kto ich otaczał. Dlaczego? Bo nie obawiali się zagrożenia stereotypem i tego, że potwierdzą czyjeś przypuszczenia i okażą się gorsi4.
Jak to się ma do zarządzania projektami? Tak, że jeśli kobieta już na starcie obawia się, że będzie gorsza na tym stanowisku niż Pan Project Manager, to prawdopodobnie podświadomy lęk zadziała negatywnie na jej umiejętności i nastawienie.
Fot. PexelsPrzede wszystkim świadomość
Najistotniejszą rzeczą w pracy grupowej (tak istotnej w zarządzaniu projektami) jest świadomość mocnych i słabych stron każdej z płci. Oczywiście są wyjątki od reguły, bo bywają wyjątkowo niezdecydowani i nieskłonni do ryzyka mężczyźni, a także bywają mrukliwe i mało empatyczne kobiety. Jednak jedną z cech dobrego zespołu projektowego jest wykorzystywanie zalet członków zespołu, a świadomość płci tylko w tym pomoże!
Jeśli wiesz, że przejawiasz tendencje charakterystyczne dla Twojej płci, to postaraj się popracować nad swoimi słabszymi stronami. Wielu rzeczy można się nauczyć niezależnie od płci – na przykład możesz popracować nad komunikacją czy poziomem pewności siebie.
Razem możemy więcej!
G. Powell mówił: „Niewiele jest powodów, by wierzyć, że tylko kobiety lub tylko mężczyźni mogą stać się doskonałym menedżerem” i tego się trzymajmy! Doskonalmy się w zarządzaniu niezależnie od tego, w jakim obszarze jest lepsza statystyczna kobieta czy statystyczny mężczyzna. Pamiętajmy także, że od tego jest zespół, żeby się wzajemnie wspierać.
- Christian Toni, Stefan Volk, Converging evidence for greater male variability in time, risk, and social preferences, https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.2026112118, dostęp: 17.04.2024 r.
- T. Huston, Jak kobiety podejmują decyzje, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2018
- Ibidem
- Ibidem
Studentka kierunku Dziennikarstwo i Zarządzanie Mediami na Uniwersytecie Szczecińskim. Fascynuje ją słowo pisane, więc sumiennie rozwija się w kierunku copywritingu i redakcji tekstu. Lubi uczyć się nowych rzeczy, jest ciekawa świata i chętnie próbuje swoich sił w różnych dziedzinach szeroko pojętej sztuki (malowanie, fotografia, szydełkowanie). Prywatnie kocha książki, sport i pieski.