Zrównoważony rozwój, zrównoważone zarządzanie, zrównoważone projekty oraz strategia i raportowanie ESG stały się nieodłącznymi elementami języka biznesowego. Dla jednych są one tylko kolejnym obowiązkiem, inni traktują je jako nową modę, podczas gdy tylko niektórzy dostrzegają w zrównoważonym rozwoju rzeczywistość biznesową otwierającą nowe możliwości rozwojowe.


Artykuł sponsorowany

W ciągu ostatniej dekady większego znaczenia nabrało nakierowanie działań korporacyjnych na rzecz zrównoważonego rozwoju. Idealnie podejście organizacji do zrównoważonego rozwoju wynika z ukierunkowania na cel, jak w klasycznym przypadku marki Patagonia. Czasem jednak podróż ta rozpoczyna się od nieoczekiwanego zdarzenia, jak zawalenie budynku szwalni Rana Plaza w Bangladeszu, a innym razem jest inicjowane przez presję fiskalną, regulacyjną lub wymogi sprawozdawcze. Niezależnie od tego, czy stworzenie i implementacja strategii zrównoważonego rozwoju / ESG wynika z potrzeby ograniczenia ryzyka, czy z pragnienia bycia liderem w branży, kluczowym czynnikiem sukcesu jest klarowne zdefiniowanie celów zrównoważonego rozwoju, dopasowanie ich do działalności biznesowej, stworzenie kultury wspierającej, a przede wszystkim skuteczne zarządzanie portfelem, programami i projektami, które implementują nasze założenia strategiczne.

ESG największą szansą na wdrożenie zrównoważonych praktyk w organizacji

Ostatnie lata przyniosły szybki rozwój kryteriów ESG (ang. enviromental, social, governance) które przeniosły się z marginesu na pierwszy plan globalnych strategii inwestycyjnych, głęboko wpływając na sposób oceny, finansowania i wdrażania projektów. Główne instytucje finansowe i firmy inwestycyjne, takie jak BlackRock, Vanguard i State Street, włączyły czynniki ESG do swoich analiz inwestycyjnych, demonstrując zaangażowanie w te wartości. Katalizatorem tej zmiany były nowe regulacje mające na celu standaryzację sprawozdawczości ESG i odpowiedzialności, jak unijna taksonomia zrównoważonych środowiskowo działań i rozporządzenie w sprawie ujawniania informacji na temat zrównoważonego finansowania (SFDR), które nakazują szczegółowe ujawnianie informacji zwiększając przejrzystość. Podobnie, amerykańska Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (SEC) zaproponowała poprawki do swoich zasad, aby uwzględnić rozszerzone ujawnianie informacji związanych z klimatem dla spółek publicznych. Ramy te mają na celu zapobieganie „greenwashingowi” oraz zapewnienie, że oświadczenia ESG są poparte konkretnymi działaniami.

Związek między ESG a zrównoważonym rozwojem

ESG i zrównoważony rozwój to odrębne, ale uzupełniające się pojęcia. ESG dotyczy wskaźników, które inwestorzy wykorzystują do oceny zachowania korporacji w zakresie zrównoważonego rozwoju, podczas gdy zrównoważony rozwój odnosi się do praktyk biznesowych, które promują długoterminowe dbanie o środowisko, sprawiedliwość społeczną i rentowność ekonomiczną. Włączenie zrównoważonych praktyk w zarządzanie projektami obejmuje tymczasowe podejście do zrównoważonego rozwoju, uznając, że podróż jest równie ważna jak cel. Organizacje muszą znaleźć równowagę między natychmiastowymi rezultatami a długoterminowymi korzyściami, aby skutecznie zarządzać zrównoważonymi projektami i tworzyć wartość dla wszystkich interesariuszy.

Fot. Pcess609 – stock.adobe.com

Czym jest zrównoważone zarządzanie projektami?

Zrównoważone zarządzanie projektami opiera się na tzw. Potrójnej Linii Przewodniej (3BL – Triple Bottom Line), czyli ekonomii, społeczeństwie i środowisku. Wymaga szerszego spojrzenia na oddziaływanie projektu, długofalowego myślenia i skupienia na korzyściach biznesowych przy uwzględnieniu szerokiego grona interesariuszy. Filozofia zrównoważonego zarządzania projektami opiera się na mierzeniu wpływu procesów zarządzania projektem oraz jego wyniku na aspekty ekonomiczne, społeczne i środowiskowe.

Jak zaimplementować zrównoważony rozwój w projekty?

Włączenie zrównoważonych praktyk w projekty wymaga przeprowadzenia oceny wpływu projektu na zrównoważony rozwój i zmierzenia jego siły oddziaływania społecznego, środowiskowego i gospodarczego. Rezultaty mają znaczenie dla właścicieli projektów, jednak oddziaływanie projektu jest tym, co jest szczególnie istotne dla interesariuszy, w tym inwestorów.

Kierownicy projektów muszą być świadomi oczekiwań wszystkich interesariuszy oraz umieć ustalać priorytety i podejmować działania, uwzględniając szeroki zakres czynników. Analiza wpływu projektu na zrównoważony rozwój pomaga ocenić oddziaływania projektu na społeczeństwo, środowisko i gospodarkę, co stanowi odpowiednik etycznego podejścia do zarządzania projektami.

Rys. 1. Model zrównoważonego zarządzania projektami
Źródło: GPM® Standard P5 na rzecz zrównoważonego zarządzania projektami, GPM Global Wersja 3.0

Jak dokonać oceny wpływu projektu na zrównoważony rozwój?

Dobrze przeprowadzona ocena wpływu uwzględnia zarówno zamierzone, jak i niezamierzone skutki działań związanych z projektem, obejmuje produkt projektu, jego żywotność i serwisowanie, a także procesy projektowe. Ocena wpływu może pomóc zespołowi projektowemu w podejmowaniu decyzji, które tworzą wartość dla wszystkich zainteresowanych stron, skutkując zrównoważonym zarządzaniem projektem i jego wynikami.

Po przeprowadzeniu oceny wpływu, należy odpowiednio zintegrować wyniki z planem zarządzania zrównoważonym rozwojem. W ramach tego planu zespół projektowy tworzy strategie łagodzenia skutków, uzyskuje zatwierdzenia, a następnie przystępuje do implementacji założonych prac. Cały ten proces ma kluczowe znaczenie dla raportowania ESG i zrównoważonego rozwoju, gdyż pozwala na przejrzyste określenie systemu, według którego organizacja dostarcza produkty i usługi w sposób zrównoważony.

Standard P5 dla oceny wpływu projektu

Ocena wpływu projektu na zrównoważony rozwój może być przeprowadzona zgodnie ze Standardem P5 opracowanym przez GPM (Green Project Management), obejmującym 46 elementów, które należy uwzględnić podczas planowania projektu. Ocena ta powinna obejmować cały cykl życia produktu, rozpoczynając od uzasadnienia biznesowego, a kończąc na etapie użytkowania i wycofania z eksploatacji, uwzględniając wszystkie aspekty jego obsługi. Zespół projektowy, dokonując oceny wyników, powinien opracować strategie łagodzenia skutków i przystąpić do zakończenia prac. Proces ten jest istotny dla raportowania ESG i zrównoważonego rozwoju, czyniąc przejrzystym model dostarczania produktów i usług w sposób zrównoważony.

Standard P5 podkreśla, że inicjatywy w zakresie zrównoważonego rozwoju powinny dotyczyć zarówno zewnętrznego wpływu działalności biznesowej na środowisko i społeczeństwo (outside-in), jak i wewnętrznych zależności oraz zagrożeń dla firmy wynikających z kwestii środowiskowych i społecznych (inside-out). Takie kompleksowe podejście zapewnia, że praktyki zrównoważonego rozwoju koncentrują się nie tylko na łagodzeniu negatywnych skutków, ale także na wykorzystywaniu możliwości pozytywnego zaangażowania i rozwoju. Włączając tę podwójną perspektywę istotności, firmy mogą stworzyć bardziej solidne i zintegrowane podejście do zrównoważonego rozwoju, które wykracza poza zakres tradycyjnych wskaźników ESG. Diagram „Sprawozdawczość podwójnej istotności” (Rys. 2) przedstawia relacyjny aspekt projektów i operacji oraz powiązania zarówno z raportowaniem, jak i ujawnianiem informacji, ilustrując, jak różnią się one zakresem i celem.

Rys. 2. Zasada podwójnej istotności
Źródło: GPM® Standard P5 na rzecz zrównoważonego zarządzania projektami, GPM Global Wersja 3.0

Historia projektów w służbie zrównoważonego rozwoju

Projekty w służbie zrównoważonego rozwoju nie są nową koncepcją. Już w 1697 roku Daniel Defoe pisał o projektach jako sposobie rozwiązywania wyzwań społecznych, takich jak opieka medyczna, poprawa możliwości edukacyjnych dla kobiet czy ogólny dobrobyt. Współczesne podejście do zarządzania projektami powinno uwzględniać wpływ produktów i usług oraz sposobu ich dostarczania na społeczeństwo, środowisko i dobrobyt.

Badania PMI wskazują, że globalna gospodarka potrzebuje 25 milionów nowych specjalistów ds. projektów do 2030 roku. Aby sprostać globalnym wyzwaniom, takim jak zmiany klimatu, utrata różnorodności biologicznej, nadmierna konsumpcja, nierówność płci oraz starzejąca się infrastruktura, musimy zapewnić nowym kierownikom projektów narzędzia do osiągania wyników biznesowych, jednocześnie dążąc do zmniejszenia lub poprawy oddziaływania na środowisko i społeczeństwo. Dostarczają je metodyka PRiSM™ (Projects integrating Sustainable Methods) oraz Standard P5 opracowane przez Green Project Management, umożliwiając realizację projektów w sposób zrównoważony.