Od wielu lat widzimy trend związany z uwzględnieniem aspektów społecznych i środowiskowych w kierunkach rozwoju firm i badań. Początkowo przyjęło się podejście CSR (Corporate Social Responsibility – Społeczna Odpowiedzialność Biznesu), ale mam wrażenie, że bardziej był to zabieg marketingowy niż rzeczywista zmiana podejścia. Aktualnie trendem stał się ESG (Environmental – Środowisko, Social Responsibility – Społeczna Odpowiedzialność, Corporate Governance – Ład Korporacyjny), który moim zdaniem ma szansę na wywarcie większego wpływu na przedsiębiorstwa.


Widać, że temat jest cały czas nowy i firmy nie mają jeszcze „standardu” podejścia do zagadnienia. Mamy organizacje, które bardziej skupiły się na wsparciu pracowników w zapewnieniu im czasu na projekty społeczne, mamy firmy, które redukują swoje procesy, aby zmniejszyć szkodliwość dla środowiska i w końcu są firmy, które bezpośrednio wspierają cele społeczne i środowiskowe.

Przykładem jest sam PMI®, który aktualnie wspiera działania związane z The Global Goals (17 celów zdefiniowanych przez światowych liderów w celu stworzenia dla nas lepszego świata – patrz Rys. 1). Wsparcie PMI® polega między innymi na zaangażowaniu wolontariuszy we wspieranie działalności organizacji pożytku publicznego. 

Rys 1. The Global Goals wspierane przez PMI®
Źródło: Hours for Impact – for the broader Good (pmi.org)

Widoczna jest też bardzo mocna budowa świadomości społecznej nie tylko dla samej ochrony środowiska, ale również dbania o społeczeństwo. Przykładem jest ostatnia integracja społeczna, jaka nastąpiła na rzecz wsparcia dla Ukrainy. Pokazuje to, jak dużą siłę może mieć społeczeństwo w obronie swoich wartości. Ma to również przełożenie na firmy, które w tej dramatycznej sytuacji muszą podjąć trudną decyzję o zawieszeniu współpracy na rynku rosyjskim, aby chronić swój wizerunek, nawet kosztem utraconych zysków.

Jak ten trend przekłada się na obszar zarządzania projektami? Spójrzmy, co robią w tej chwili firmy i jaki ma to wpływ na realizowane przedsięwzięcia.

Strategia firmy

Pierwszym obszarem wpływu jest zmiana (korekta) strategii firmy i uwzględnienie celów społecznych i środowiskowych w rozwoju firmy. Przełoży się to na konkretne projekty i programy, które firma uruchomi, aby spełnić nowe kierunki. Choć część firm na pewno podepnie już istniejące projekty pod nowe hasła i udowodni, że od lat realizuje taką politykę…

Uzasadnienie biznesowe

Jednym z elementów praktycznych do zastosowania już na dzisiaj jest uwzględnienie elementów społecznych i środowiskowych w uzasadnieniu biznesowym naszych projektów. Oczywiście tutaj będziemy się mierzyć z odwiecznym problemem – jak sprawdzić „trudnopoliczalne korzyści” z projektów. Ważnym aspektem, który tutaj porusza podejście ESG jest fakt, że projekty społeczne i środowiskowe powinny być również oceniane pod kątem aspektów finansowych i korzyści za tym stojących. Z pomocą może nam przyjść sam rynek finansowy, który już teraz zaczął wyżej wyceniać firmy wspierające cele społeczne!

Model oceny projektów

Konsekwencją rozszerzenia uzasadnienia biznesowego o nowe elementy powinna być też zmiana modelu oceny priorytetów projektów dla firmy (nie tylko aspekty finansowe). Przykładem może być globalna firma produkcyjna, która aktualnie w centrali zatrudnia menedżera portfela projektów odpowiedzialnego za priorytetyzację oraz nadzór nad wszystkimi prowadzonymi przez tę firmę (na całym świecie) projektami zrównoważonymi.

Zrównoważone inwestycje firmy

Aspekty ESG wpływają również na ocenę portfela projektów. Po pierwsze poprzez inne rozumienie zrównoważonego portfela, to znaczy zapewnienie, że firma skupia się na wszystkich jej celach, również tych społecznych i środowiskowych oraz również na odpowiednim zarządzaniu ryzykiem firmy. I tutaj pojawia się dodatkowa korzyść dla firmy, ponieważ zrównoważony rozwój dotyczy również tego, w jaki sposób organizacja zarządza ryzykiem finansowym, społecznym i środowiskowym, aby zapewnić, że jej działalność będzie mogła dalej być prowadzona. Niedobór zasobów, katastrofy, sankcje, wydarzenia społeczne i polityczne wpływają na ciągłość działalności naszych organizacji.

Jakość produktów

Odpowiedzialność społeczna to nie tylko dbanie o pracowników, przepisy prawa, zapewnienie warunków pracy, ale również dostarczanie produktów odpowiedniej jakości dla klienta. I od razu przychodzi mi do głowy przykład testów systemu informatycznego prowadzony przez dostawcę na zasadzie: „tak, żeby można było wystawić fakturę…”.

Dostawcy w projektach

Obserwujemy również trend związany z zasadami wyboru dostawców do projektów. Firma chcąca współpracować z zamawiającym nie tylko musi spełniać wymagane parametry jakości i ceny, ale również jako wymóg stawia się konkretne oczekiwania w zakresie działalności firmy w obszarach związanych z odpowiedzialnością społeczną i środowiskową (zasady rekrutacji pracowników, potwierdzenie certyfikatów legalności materiałów, polityki zarządzania odpadami, itp.).

Transparentność

Ważnym elementem ESG jest również transparentność organizacji dla jej udziałowców, między innymi poprzez zapewnianie odpowiedniej komunikacji z nimi. Mam nadzieję, że ten element pomoże Biurom Projektów (PMO) w temacie wdrażania przez nich transparentnego widoku realizowanych przez firmę projektów wraz z decyzjami, dlaczego je realizujemy.czas realizacji zadania, liczony od momentu wysłania zgłoszenia do jego dostarczenia. 

W takim razie zrównoważony rozwój to moda czy konieczność? 

Moim zdaniem w wielu miejscach cały czas jest to tylko moda i nowy trend, w którym warto być. Jeśli nawet w ten sposób działa wiele firm, to mam nadzieję, że wykorzystają aktualną sytuację do zrewidowania swoich celów w obszarze społecznym i środowiskowym. Liczę na to, że coraz większa świadomość społeczna wymusi na firmach zrównoważone podejście i w najbliższej przyszłości stanie się to koniecznością. Same organizacje zobaczą efekty również dla siebie w postaci oszczędności kosztów środowiskowych, większego zaangażowania klientów i pracowników, ale również samej wartości firmy (pokazuje to już teraz indeks ESG publikowany na giełdzie w Nowym Jorku). 

Aspekty społeczne i środowiskowe może również ułatwią nam prowadzenie projektów poprzez większe zaangażowanie interesariuszy. Być może wtedy kierownik projektu nie będzie jedynym chcącym wprowadzić daną zmianę…