Kim obecnie jest Project Manager? Jakie są jego obowiązki? Jakie umiejętności i kompetencje powinien posiadać? Czy współczesny PM jest nam jeszcze potrzebny? Te i inne pytania coraz częściej stają się powodem naszych rozważań i debat na różnych forach i spotkaniach. Czy w dobie kryzysu, cięcia kosztów organizacje nadal potrzebują kierownika projektów? „Wszędobylski” agile, samoorganizacja i ciągłe transformacje coraz bardziej poszukują liderów, którzy są w stanie zrobić coś ponad klasyczne zarządzanie projektem. Na warsztat bierzemy zatem nie tak już nową, ale coraz bardziej popularną rolę Agile Coacha.
Po sześciu latach pisania tej serii artykułów postanawiam zakończyć pewien cykl i tym samym otworzyć zupełnie nowy, ale o tym trochę później. W dwudziestu trzech poprzednich numerach poruszyłam szeroki wachlarz narzędzi, które mogą przydać się w świecie zarządzania projektami i produktami.
Współczesny kierownik projektów
Od pewnego czasu przemycałam dość sporo praktyk opartych na zwinności, przez te sześć lat zmieniało się otoczenie, potrzeby biznesowe, a także moja rola. Agile, odkąd tylko zaczęłam pracę z projektami, grał w mojej duszy. Jego wartości były i są mi bliskie. Agile to przede wszystkim stan umysłu (z ang. mindset), a nie tylko inne podejście do dostarczania rozwiązań. I nie ważne czy na co dzień pracowałam w podejściu kaskadowym, czy iteracyjnym, najważniejsze dla mnie było to, w jaki sposób podchodziłam do zarządzania. Tak ewoluowała po drodze moja rola i poszerzały się moje umiejętności. Śmiało mogę stwierdzić, że jestem Agile Coachem (skrót: AC), i nawet jeśli mam rolę kierownika projektu, delivery leada, Scrum Mastera lub jakąkolwiek inną, w mojej pracy działam też jako Agile Coach. Poza tym, że lubię tą pracę, to widzę ogromną potrzebę tej roli, abstrahując od metody czy uzgodnionych ram postępowania, jakie przyjął zespół projektowy lub produktowy.
Rys. 1. PMBOK® Guide, Seventh Edition. Niezależnie od tego, jaką rolę pełnicie w projektach, gorąco polecam zgłębić treść tej książki, bo to kompendium wiedzy niezbędne w pracy projektowej.
Źródło: pmi.orgSpójrzmy też na ostatnią, siódmą wersję A Guide to the Project Management Body of Knowledge (PMBOK® Guide) i transformację, jaka dokonuje się w samym Project Managament Institute (PMI®). Największa rewolucja jaka zaszła w PMBOK-u, to wyraźne zaznaczenie różnych podejść do dostarczania i zarządzania, od tradycyjnego, poprzez hybrydowe, po zwinność w pełnej krasie. Co prawda, już wraz z poprzednią wersją dostępny był dodatek dedykowany zwinności, jednak od publikacji ostatniej wersji wydaje mi się, że dużo bardziej zauważalny jest fakt, że techniki, narzędzia i metody to jedno, a wartości są w tym wszystkim nadrzędne. A te są przede wszystkim podstawą dla podejścia agile.
Rys 2. Agile Practice Guide, dodatek do PMBOK® Guide, Sixth Edition. Może nie obowiązkowa lektura na temat Agile, ale z pewnością praktyczny poradnik.
Źródło: pmi.orgKim zatem jest współczesny Project Manager? Nie ma na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi. Rola na pewno pozostanie, ale oczekiwania wobec niej się zmieniają i to będzie ewoluować i zmieniać się w zależności od kontekstu. Jedną z możliwości jest właśnie rozwijanie kompetencji w obszarze zwinności i zostanie Agile Coachem.
Agile Coach nic nie robi
Nie każdy może i będzie Agile Coachem. Nie jest to ani łatwa rola, ani też lekka. Nie wierzcie w mity zasłyszane od innych. Rola ta czasem z pozoru wydaje nam się łatwa i przyjemna. I taka też jest, ale to wymaga ogromnej wprawy, doświadczenia, a także konkretnych predyspozycji. Bazuje na zestawie kompetencji miękkich, które nie zawsze są widoczne gołym okiem, i tu, wydaje mi się, tkwi największa pułapka. Może nam się wydawać, że aktywne słuchanie, facylitacja, coaching to proste zagadnienia, a tak nie jest. Dla niektórych jedne mogą być zwyczajnie łatwiejsze lub bardziej naturalne, jednak nie dla wszystkich.
Nie oceniajmy zbyt pochopnie pracy Agile Coacha, bo nie wszystko, czym się zajmuje, można łatwo zmierzyć i ocenić. Na efekty pracy czasami musimy poczekać i uzbroić się w cierpliwość. Rola ta jest bardzo szeroka i zależy od otoczenia i zespołu, w jakim przyjdzie nam pracować. Każdorazowa zmiana zespołu, projektu, organizacji czy produktu będzie wpływać na oczekiwany rezultat i efekt naszej pracy.
W książce Lyssy Adkins Coaching zwinnych zespołów, która moim zdaniem powinna być biblią każdego Agile Coacha, autorka mówi, że „zgodnie z tym co przedstawiono na rysunku jako filozofię agile można postrzegać jako tło wszystkich działań – zestaw wartości, praktyk, zasad oraz ról, których się podejmujemy, pracując z ludźmi, po to, aby zwinne podejście było odpowiednio stosowane. Aby tak się stało, korzystamy z umiejętności z różnych pokrewnych dyscyplin, co pozwala nam w pełni wejść w rolę w Agile Coacha. Stajemy się facylitatorami, nauczycielami, coachami, mentorami, mediatorami, koordynatorami współdziałania i osobami rozwiązującymi problemy. Korzystamy ze swojej wiedzy, aby móc wyrażać to, co w podejściu zwinnymi jest wymagające, pełne ogromnych możliwości, niuansów i głębi.(…) Agile Coach swoim zachowaniem przez cały czas ucieleśnia ducha filozofii agile, samo jego bycie jest przykładem dla innych.”
Rys. 3. Filozofia Agile stanowi tło dla innych umiejętności, z których korzystamy, aby pogłębiać zrozumienie i stosowanie podejścia zwinnego.
Źródło: Lyssa Adkins, Coaching zwinnych zespołów, Kompendium wiedzy dla Scrum Masterów, Agile Coachów i kierowników projektu w okresie transformacji, Helion, Gliwice 2020, str. 30.Definicja tej roli jest bardzo szeroka i wymaga szeregu kompetencji, którymi żonglujemy w zależności od sytuacji. Od lat najbardziej rozpowszechniony i znany model, jaki funkcjonuje dla opisu umiejętności Agile Coacha, to ten zilustrowany przez Lyssę Adkins i Michaela Spayda. W sieci znajdziemy wiele opisów i rysunków tego modelu, jednak wszystkie bazują właśnie na ośmiu kompetencjach, tj.:
- Praktyk Agile-Lean
- Nauczyciel
- Mentor
- Coach
- Facylitator
- Techniczne mistrzostwo
- Biznesowe mistrzostwo
- Transformacyjne mistrzostwo
Model kompetencji dla roli Agile Coacha powstał w Agile Coaching Institute i od wielu lat na jego kanwie organizacje budują oczekiwania i rozwój swoich pracowników aspirujących do roli AC. Jest bardzo udany i zdecydowanie pokazuje, jaki zakres zadań nas dotyczy i o jakie kompetencje powinniśmy zadbać, aby stać się jeszcze lepszymi w swojej pracy. W kolejnych numerach skupimy się właśnie na szczegółowym omówieniu każdej z kompetencji, a także wrócimy do narzędzi. Postaram się zainspirować Was do skorzystania z tych najciekawszych, o których jeszcze nie pisałam.
Transformacja – czas start
Jako że to artykuł o skrzynce narzędziowej, a na razie poleciłam tu jedynie książki, czuję się w powinności zaprezentować co najmniej jedno narzędzie. Mimo że tylko jedno, za to takie, które wierzę, że przyda się Wam bardzo, niezależnie od tego, na jakim etapie jesteście.
Jest to narzędzie, które pomoże Wam w ocenie własnych kompetencji pod kątem gotowości podjęcia roli Agile Coacha. Na pewno, jeśli sami będziecie chcieli, znajdziecie wiele gotowych opracowań, jednak sama na potrzeby warsztatów dla przyszłych AC poczyniłam pewne poszukiwania dobrej ankiety opartej na umiejętnościach, jakie powinni posiadać. Z wielu opcji, jakie znalazłam i przestudiowałam, najlepsze, w mojej ocenie, jest opracowanie na stronie organizacji Scrum Alliance. Do pobrania ze strony mamy dwa pliki, jeden to PDF zawierający szczegółowy opis kompetencji, a drugi to PowerPoint, w którym robimy swoja własną ocenę. Ankieta nazywa się kołem rozwoju (ang. Agile Coaching Growth Wheel Self-Assessment). Na jej rzetelne wypełnienie, z własnymi adnotacjami, dlaczego dajemy taką, a nie inną ocenę, ewentualnymi notatkami, pomysłami na dalszy rozwój, zajmie nam około 1-2 godzin. To naprawdę niewiele, biorąc pod uwagę, że chcemy się rozwijać i zostać prawdziwym mistrzem Agile Coachingu.
Jest to darmowe narzędzie, dobrze opracowane i pomocne w dalszym rozwoju. Nieważne na jakim etapie zmiany jesteście, jeśli praca AC wydaje się dla Was odpowiednia, warto uczciwie zacząć od oceny własnych umiejętności i predyspozycji. Potrzebne materiały można pobrać i znaleźć pod tym linkiem: https://resources.scrumalliance.org/Article/agile-coaching-growth-wheel. Poza dokonaniem oceny gorąco zachęcam do spisania własnych przemyśleń, mocnych i tych słabszych stron. Podejdźcie do tego świadomie, nie musicie być najlepsi w każdym z obszarów, ale może odkryjecie te, w których już jesteście całkiem dobrzy, a możecie być jeszcze lepsi.
Kierownik projektu zostaje Coachem, Agile Coachem
Czy próbuję stwierdzić, że każdy będzie albo zostanie Agile Coachem? Absolutnie nie. Po pierwsze nie jest to rola, którą każdy będzie chciał i mógł pełnić (niczym aktorzy w roli Bonda, Jamesa Bonda). Po drugie wymaga często od nas dużego wkładu pracy, nieustannego rozwoju i znajomości nowych trendów. Po trzecie warunkiem koniecznym jest rezonowanie z wartościami i pryncypiami Agile Manifesto, rozumienie ich i respektowanie. Jeśli to ostatnie, z jakiegoś powodu, z nami nie „klika”, możemy próbować, ale będzie to długa i żmudna praca.
Jest to jednak ogromna możliwość dla obecnych PM-ów, aby stawali się AC. Nie ma jednej konkretnej drogi, to Wy powinniście wytyczyć swoją ścieżkę rozwoju i po niej kroczyć. Ona może się zmieniać, a wpływ na to będą miały naprawdę różnorodne czynniki, zaczynając od własnych predyspozycji i chęci, kończąc na tym gdzie pracujemy i w jaki sposób. Na koniec warto również określić sobie, które kompetencje to nasze przysłowiowe „asy w rękawie” oraz te, gdzie mistrzami nie zostaniemy i może warto ten fakt zwyczajnie zaakceptować.
Fot. lexiconimages – stock.adobe.comKoniec skrzynki Project Managera
Tak, to koniec tego cyklu. Razem z tym, to już 24 artykuły, prawie 100 stron, 6 lat zbierania i dzielenia się swoimi doświadczeniami i praktykami. Teraz czas na nowe… 40. numer Strefy PMI wydaje mi się idealny do tego, by rozpocząć coś nowego, coś, co i mnie samej jest obecnie bardzo bliskie w pracy zawodowej. Od kolejnego numeru zaczynam cykl Skrzynka z narzędziami Agile Coacha, póki co zapowiada się, że będzie to osiem części, każda z nich o innej kompetencji AC i oczywiście o narzędziach przydatnych do pełnienia tej roli, pracy z zespołem i organizacją. Tymczasem zachęcam do rozpoczęcia nowej przygody od zrobienia ewaluacji, jak Wy sami czujecie się w różnych obszarach związanych z Agile Coachingiem.
[ENG] Leader, Agile ways of working enthusiast. Has over 10 years experience with multicultural teams. Support teams achieving their goals, delivering projects and solutions that are focused on meeting clients needs. People doing the work are priority number one for her and she does her best motivating and empowering them. PMP® & SAFe SPC® certified, trainer and designer of interactive workshop. In her free time, passionate of active forms of leisure, crime stories, baking and cooking.
[PL] Liderka, pasjonatka zwinnej pracy projektowej. Posiada ponad 10-letnie doświadczenie w pracy w zespołach wielokulturowych. Wspiera zespoły w osiąganiu celi i dostarczaniu projektów lub rozwiązań, które spełniają oczekiwania klienta. Wierzy, że w pracy na pierwszym miejscu są ludzie i to ich wspiera w dotarciu do celu. Projektuje gry i interaktywne warsztaty szkoleniowe. Akredytowany trener PMP® oraz SAFe SPC®. W wolnym czasie fanka aktywnego wypoczynku, kryminałów, pieczenia i gotowania.