Wiele osób często mnie pyta jakie kompetencje rozwijać, jakie certyfikaty zdawać, jaką metodykę czy framework zgłębiać, aby odnieść sukces w zawodzie kierownika projektu. W roli managera globalnego zespołu PMO w Polsce zwracam dużą uwagę na rozwój ludzi, weryfikuję co jest skuteczne i potrzebne w szybko zmieniającej się rzeczywistości coraz bardziej kompleksowych projektów i wymagających interesariuszy.
Są różne kompetencje, które kierownik projektu powinien mieć i rozwijać, aby skutecznie prowadzić projekty. Kompetencja to zastosowanie wiedzy, umiejętności i zdolności, aby osiągnąć oczekiwane rezultaty. To co jest najważniejsze w całej układance rozwoju osobistego i zawodowego, to odpowiedzieć sobie na pytanie: co mnie kręci w tym zawodzie i jakiego rodzaju projekty chcę robić?
Na tego typu pytania trzeba sobie odpowiedzieć samemu, a potem planować rozwój krótko- czy długoterminowy. Nie ma jednej powszechnie obowiązującej ścieżki rozwoju kierownika projektu. Znam sporo przypadków, że ktoś został Project Managerem zupełnie przypadkowo, dołączył do firmy jako analityk, deweloper, inżynier lub asystent kierownika projektu i kariera już potem sama się potoczyła w kierunku PM-a.
Na bazie mojego doświadczenia zawodowego oraz z perspektywy bycia liderem PMI w Polsce podzielę się moimi przemyśleniami o budowaniu ścieżki kariery w szeroko pojętym zarządzaniu projektami.
Potencjalne ścieżki kariery dla Kierownika projektu to:
- Klasyczna ścieżka rozwoju w firmie, która ma rozbudowane PMO: Project Assistant, Project Specialist, Project Manager, Senior PM, Program Manager, Portfolio Manager, Project / Program Director, PMO Director, VP odpowiedzialny za projekty.
- Ścieżka managerska – po zarządzaniu zespołem projektowym rozwijasz się w kierunku managerskim jako team lead lub manager liniowy zarządzający innymi kierownikami projektów.
- Ścieżka Change Managera – gdy chcesz postawić na tzw. ludzką stronę zarządzania zmianą, kiedy już mniej chcesz zajmować się operacyjnym planowaniem i realizacją zakresu, a chcesz bardziej skupić się na efektywnym zarządzaniu zmianą w projekcie.
- Operacyjne zarządzanie biznesem – masz warsztat dobrego PM, wiesz, jak planować i realizować cele, przypisywać role i odpowiedzialności, a przede wszystkim jak dostarczyć produkty.
- Ścieżka zwinna – na przykład jako Scrum Master, Agile Coach, Product Owner, czy Release Train Engeneer.
Przy każdej ścieżce warto dodać różne certyfikaty, które są potwierdzeniem znajomości tematu i dodatkowo porządkują wiedzę praktyczną.
Poniżej jeszcze kilka innych rzeczy, na które warto zwrócić uwagę przy planowaniu kariery kierownika projektu.
1. Znajdź firmę, która ci pasuje
Pracuj w firmie, w której Ty chcesz się rozwijać. Są organizacje z dojrzałym, międzynarodowym PMO, gdzie są z reguły poukładane procesy, procedury, raportowanie. Są też mniej rozwinięte, gdzie często w tzw. locie ustalane są zasady prowadzenia projektów, jest więcej chaosu, ale i można mieć większą siłę sprawczą i coś nowego poukładać samemu.
2. Dobrze poznaj siebie
Im jesteś bardziej świadomy siebie, swoich wartości, mocnych i słabych stron tym łatwiej jest Ci zobaczyć, jakie zadania możesz dobrze realizować, a jakie delegować na innych. Znając swoje talenty i akceptując własne ograniczenia budujesz poczucie własnej wartości. Zmienność otoczenia i nieprzewidywalność w projektach bardzo często są źródłem dużej niepewności. Jeśli masz w sobie dużo wątpliwości, obaw, że sobie nie poradzisz, to istnieje ryzyko, że przesadnie lub zbyt personalnie możesz reagować na krytykę, eskalację ze strony np. Project Board. Zaczynasz się stresować na spotkaniach, co niestety słychać w twoim głosie czy widać w twoim zachowaniu. Warto szukać rozwiązań, które pozwolą pokonać własne słabości i ograniczenia. Nie bój się prosić o pomoc bardziej doświadczonych kolegów, zamiast przekopywać tony plików na SharePoint. Unikaj prokrastynacji, bo życie z dnia na dzień w projekcie niczego dobrego nie wróży. Odkładanie na później powoduje stres i to nie tylko u kierownika projektu, ale i dla całego zespołu. Pamiętaj, co cię rozprasza, a co pomaga dobrze zorganizować pracę i ustalić priorytety.
3. Postaw na rozwój kluczowych kompetencji
Z reguły każdy kierownik projektu chce się rozwijać. To chyba wynika trochę z jego DNA, bo tu się ciągle dużo dzieje, każdy kolejny projekt to takie nowe odkrycia, nowa możliwość nauki – biznesu, procesu, interesariuszy. Różne organizacje budują swoje modele kompetencji. Z mojego doświadczenia kluczowe są przede wszystkim dwie kompetencje indywidualne, które decydują często o awansach i przydzielaniu kolejnych bardziej kompleksowych projektów czy programów – komunikacja i zarządzanie interesariuszami. Oczywiście ważna jest też zdolność adaptacji do zmieniającego się otoczenia, odporność, planowanie i realizacja, leadership i zarządzanie zespołem oraz pewnie wiele innych ze względu na specyfikę projektu.
Przede wszystkim naucz się skutecznie dobierać style i kanały komunikacji do potrzeb odbiorców, sytuacji i różnych poziomów zarządzania. Każda przekazywana informacja powinna być zrozumiała i nie wprowadzać dodatkowego zamieszania. Ważne jest, aby każdy zainteresowany wiedział, za co jest odpowiedzialny i jaki jest status projektu. Podsumowanie zarządcze to podsumowanie zarządcze, a nie lista napakowana szczegółami, a żeby wiedział CEO, bo może mu się przyda. To jest rola kierownika projektu, aby wiedział, co i komu transparentnie przekazywać.
Jeśli tylko możesz to inicjuj relacje, buduj zaufanie i rozwijaj relacje osobiste i zawodowe z interesariuszami, bo nigdy nie wiesz, kiedy ci się to przyda. Nie bój się pytać regularnie o feedback na temat tego, co robisz w projekcie, bo każdemu generalnie zależy na sukcesie.
4. To Ty jesteś odpowiedzialny za swoją karierę zawodową i rozwój
Oczywiście warto transparentnie rozmawiać z managerem liniowym o swoich potrzebach i oczekiwaniach, aby wspólnie razem móc planować ścieżkę kariery i możliwości rozwoju w organizacji. To Ty najlepiej wiesz, co Ci w duszy gra i o czym marzysz. Mi bardzo zależy na rozwoju moich pracowników, po to też regularnie zbieram feedback w organizacji, a nie tylko raz do roku, kiedy jest formalny proces oceny. Zawsze lepiej, żeby dobry człowiek został w organizacji i nawet rozwijał się w innym dziale, niż żeby odszedł do konkurencji.
5. Buduj dobrą markę osobistą
Po prostu dostarczaj rzetelnie produkty projektu, na który się umówiłeś ze swoimi interesariuszami. Jeśli jesteś dobry w tym, co robisz, to ludzie będą chcieli z Tobą pracować więcej, bo mają do Ciebie zaufanie, jak obiecasz to zrobisz. Bierz odpowiedzialność za własne decyzje i działania, zarówno te pozytywne jak i negatywne. Pokaż, że jesteś gotowy na awans, wychodź z inicjatywą, dziel się wiedzą, pomagaj mniej doświadczonym, zwłaszcza gdy ich projekt jest zagrożony i właśnie status został zaraportowany jako „czerwony”.
6. Szukaj dodatkowych możliwości rozwoju
Zgłaszaj się jako prelegent na konferencje, aby dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem. Uczęszczaj na seminaria, webinary czy różne spotkania ze specjalistami z branży. Organizuj szkolenia w swojej firmie z tego, w czym jesteś dobry, szukaj okazji być buddy czy mentorem dla nowych czy mniej doświadczonych kolegów. Nie bój się trudnych pytań, bo przygotowanie do szkolenia innych to zawsze świetna okazja do uporządkowania sobie wiedzy i zbudowania nowych relacji w organizacji. Możesz też dołączyć do społeczności PMI i realizować w praktyce różne projekty, gdzie masz okazję rozwijać różne kompetencje. Znajdź mentora w organizacji lub poza nią, kogoś, kto może być dla Ciebie inspiracją i może też zadać Ci trudne pytania, których sobie nie zadajesz.
Możesz też dołączyć jako mentee czy mentor do flagowego programu mentoringowego PMI Poland Chapter. Jak rozpoczynałam I edycję programu nie miałam pojęcia, że stanie się taka świetną kopalnią rozwoju i wsparcia w relacji mentor-mentee.
7. Bądź otwarty na nowe projekty czy inicjatywy
Pamiętam, jak dołączyłam do DSV Shared Services Center byłam otwarta na wszelkie projekty, chociaż wszystko było dla mnie nowe i czasami stresujące. Ludzie to czują, że szybko się uczysz, nie poddajesz się i „dowozisz” do celu. Perspektywy same przychodzą, gdy angażujesz się na 100% w to, co robisz. Bądź cierpliwy, czasami po prostu warto poczekać.
8. Miej dystans do siebie i rzeczywistości
I na koniec uśmiechnij się, miej dystans do siebie i do tego wszystkiego, co się dzieje dookoła. Nie traktuj porażek personalnie, ale jako kolejne etapy rozwoju. Wyciągaj wnioski dla siebie i dla zespołu, bo przecież każda zmiana nas czegoś uczy. Poczucie humoru to świetne narzędzie do zmniejszania napięcia, zwłaszcza w potencjalnych sytuacjach konfliktowych czy przed trudnym spotkaniem Project Board – swoje i tak trzeba zrobić, ale można zawsze w bardziej przyjemnych okolicznościach.
Ekspertka i pasjonatka zarządzania projektami oraz ludźmi. Doświadczony facylitator, trener biznesu, mentor, coach. Posiada 20 lat profesjonalnego doświadczenia w realizacji projektów dla biznesu i IT, w tym w firmie konsultingowej Deloitte oraz w zarządzaniu PMO. Obecnie Manager w Group PMO w DSV. Prezes Zarządu PMI Poland Chapter (2016-2018), wieloletni Członek Zarządu PMI PC i European Chapter Cooperation Liaison. Asesor i członek jury konkursów oceniających najlepsze projekty oraz PMO w Polsce i na świecie (USA, Chiny, RPA). Absolwentka PMI Leadership Institute Master Class. Entuzjastka społecznego przywództwa, zaangażowana w projekty tworzące nową jakość i zmieniające świat na lepszy.